week #02

In deze blik op de week aandacht voor de aanstaande GVRA vergadering van de UNECE, FSD ontwikkelingen, productie-stop in Giga Berlijn, prijswijzigingen, aanpassingen aan het referral programma en nog veel meer....

Cybertruck blijft leuk
Zowel op weg naar de marktintroductie als nu na de eerste leveringen blijven we overspoeld worden met foto's en video’s  met de Cybertruck in de hoofdrol. ​Ditmaal doet Tesla zelf een duit in het zakje met onderstaande clip.

Prijsdalingen China
Tesla heeft de prijzen van de Model 3 en Model Y voor de Chinese markt fors verlaagd. De RWD versie van de Model 3 is bijvoorbeeld meer dan tweeduizend dollar goedkoper geworden. Elon Musk heeft al eerder aangegeven dat de prijzen zakken als de marktomstandigheden dit vragen en/of toestaan. Tesla streeft naar een logistieke optimalisatie tussen de vraag naar Tesla’s en de productie van Tesla’s. De tijd tussen bestellen en afleveren moet dusdanig in balans zijn dat er geen voorraden ontstaan, ondanks de oplopende productie.

Het steeds meer produceren is de enige manier, naast constante innovatie, om substantieel en structureel de productiekosten, en vooral de kosten per kWh batterijopslag, te verlagen! Hoe mooi, innovatief en begerenswaardig de S3XY-modellen van nu ook zijn, het is slechts een manier om tot enorme massaproductie van batterijen te komen voor energieopslag en uiteindelijke onze mobiliteit te veranderen met goedkope kosten per kilometer met robotaxi's ipv eigen bezit. 

Prijsontwikkeling in China.

​Volgende stemronde SuC-locatie
Ieder kwartaal is er een stemronde voor een locatie waar Superchargers zouden moeten komen. In het kwartaal ervoor wordt gevraagd nieuwe locaties aan te dragen en het kwartaal daarna vindt de stemming plaats. De Europese winnaar van de vorige stemronde was een locatie in Roemenië. Er staan ook nu weer veel Roemeense en Hongaarse locaties tussen. Klik op het plaatje om je stemmen te kunnen uitbrengen. 

​Vernieuwde Model 3 nu ook in de VS
Na de introductie van de vernieuwde Model 3 in China en Europa (vanuit Giga Shanghai) is nu Noord-Amerika aan de beurt. Zowel de vernieuwde RWD als de LR rolt van de band in Fremont en is zonder prijsaanpassingen te bestellen. Het lijkt erop dat er geen verschillen zijn tussen de versie uit Shanghai en Fremont. Of toch? 
 
Ik zag op X een lijst voorbijkomen van alle vernieuwingen van de Model 3 uit Fremont. Wat me opviel is dat er een 5G module ingebouwd lijkt te zijn voor de mobiele dataverbinding. Die heb ik voor de Giga Shanghai versies nog gezien. Of heb ik dat gemist? 

Dataverbinding
Nu we het toch over dataverbindingen hebben. In de Holiday update zat een verandering welke je misschien wel in praktijk merkt nu je het leest mogelijk pas kan herkennen. Als de auto thuis voor de deur staat en verbonden is met Wifi duurde het soms best lang voordat de mobiele dataverbinding de datastroom had overgenomen na het wegrijden. De straat uit voordat Spotify het deed. Nu neemt de mobiele dataverbinding het bij het instappen al over en is de connectie veelal gerealiseerd voordat je gaat rijden. 

Model Y RWD
De Model Y RWD die in de VS gebouwd worden (Fremont en Austin) moeten het vanaf nu doen met 7 speakers, 1 versterker en zonder subwoofer. De AWD-varianten blijven bij de 14 (voorheen 15) speakers, 2 versterkers en 1 subwoofer. Vraag is natuurlijk of Giga Berlijn dit voorbeeld gaat volgen. Bij de vernieuwde Model 3 (uit Giga Shanghai) is er een vergelijkbaar verschil in de geluidsinstallatie tussen de RDW en AWD als bij de VS versie van de Model Y. 

Hieronder een review van het geluidssysteem in de Model 3 LR.

​Productiestop
Giga Berlijn wordt gedwongen om tussen 29 januari en 11 februari de productie van de Model Y stil te leggen. De reden is dat er logistiek problemen zijn in verband met onrusten in het Rode Zee gebied. De schepen moet nu omvaren (rondom de Zuid-kaap) en doen er dus een tijdje langer over om onderdelen aan te leveren. Een deel van de noodzakelijke onderdelen in de Model Y MIG komt uit China. Een reden te meer voor Tesla (en Europa) om de lokale productie verder te groten. 

​Prijsverhoging?
Als je nu in de configurator kijkt op de Tesla-website, lijkt het net alsof Tesla de prijzen met € 1.000 verhoogd heeft. Maar dit is niet zo. We zagen eerst de prijs zonder de bestemmings- en documentatiekosten (€980) en de verwijderingsbijdrage (€22,50). Deze kosten zitten nu direct in de prijs. Net als dat ook geldt voor de BTW.

​Referral programma aangepast
De korting van € 250 op de Model Y, Model S en Model X is vervangen door gratis 3 maanden Enhanced Autopilot voor alle modellen, nu dus ook de Model 3! En ook bij een voorraadmodel. Tja, is dat nu een mooie incentive/cadeautje of niet? Een directe korting is altijd mooi, boter bij de vis. Toch is Enhanced Autopolit ook best leuk om eens wat langer te kunnen uitproberen. 

Ik denk het een mooi cadeautje is, alleen qua timing misschien net iets te vroeg. Als we een paar maanden verder zijn, dan hebben we nog steeds de wettelijke beperkingen (zie hierna), maar is de technologie een stukje verder om ook binnen die beperkingen de functionaliteiten te vergroten. Ik denk dan aan automatisch inparkeren (o.b.v. Tesla Vision). ​

Je krijgt de 3 maanden Enhanced Autopilot gratis, dus altijd via een referral bestellen zou ik zeggen! Gebruik de referral van iemand die in jouw ogen je goed geholpen heeft in het enthousiasmeren en oriënteren op je eerste Tesla aankoop!

Wat krijg je met Enhance autopilot?
​De functionaliteiten van Enhanced Autopilot, als extra bovenop Autopilot, zijn nu nog redelijk beperkt, maar ik vind het toch wel een fijne functionaliteit als je veel op de snelweg rijdt en als het niet al te druk is. Of het € 3.800, of zelfs € 7.500 voor FSD waard is, is een andere discussie.
 
Het gaat om Navigatie on Autopilot en Auto Lane Change. Autopilot is gasgeven, remmen en sturen in dezelfde rijbaan en met Enhanced Autopilot komen hier de laterale bewegingen op de snelweg bij. En bij een actieve navigatie ook het nemen van de afslag. Wettelijk alleen toegestaan na het bevestigen van het verzoek tot rijbaanwissel door de bestuurder.
 
De auto voert de manoeuvre van de rijbaanwisseling of het nemen van een afrit mooi en vooral veilig uit. Alleen wel binnen de wettelijke kaders! En dat wringt! De wettelijke kaders zijn bijvoorbeeld dat de manoeuvre vooraf door de bestuurder bevestigd moet worden, binnen x aantal seconden gestart moet zijn en ook binnen x seconden afgerond moet zijn.

Automatisch inparkeren en (smart) summon werken nog meer zeer beperkt voor auto’s zonder USS, maar Tesla’s High Fidelity parking zal dit hopelijk snel oplossen. Summon is vooral gekoppeld aan wettelijke regels en in Europa voorlopig niet of maar heel beperkt toegestaan.

​Tesla Voice Assistant
Tesla China heeft een eigen software-team en ontwikkeld hard mee aan nieuwe functionaliteiten. Soms speciaal voor de Chinese markt, maar als het kan en gewenst is natuurlijk ook voor internationale toepassingen. Uiteraard geldt dat ook andersom voor de software-ontwikkelingen vanuit de VS.

Het Chinese team laat een voorbeeld zien van Tesla Voice Assistant waarbij een aantal vragen van de bestuurder worden beantwoord. Het is niet duidelijk of Grok van X of technologie van X.ai hier achter zit. De toekomst moet uitwijzen of dergelijke systemen met andere onderliggende technologieën dan bijvoorbeeld Siri, voice-commands en zelfs conversaties op een natuurlijke manier mogelijk gaan maken. 

Q: What is the weather today? A: <temperature> Cloudy, there is a low air quality index today. 
Q: What is Tesla's share price today? A: Tesla's US stock price is now 2502 points and 540 US dollars, a decrease of 0.77, with a total value of 82.8 billion U.S. dollars at closing. 
Q: Navigate to Linyuan People's Square A: Sure, Navigating to Linyaun People's Square 
Q: Who are you? A: I am Tesla, your good travel partner!

FSD V12 onderweg
In de afgelopen jaren hebben we de ontwikkelingen rondom volledig zelfstandige besturing, ook wel Full Self-Driving (FSD) genoemd, op de voet gevolgd. Veelbelovende ontwikkelingen liepen echter tegen grenzen aan, waardoor de beloofde functionaliteiten jaren vertraagd zijn. Dit ondanks het feit dat er in een moordtempo geïnnoveerd wordt, aangejaagd door een baas die bekend staat om zijn (over)optimistische tijdlijnen, ook wel 'Elon Musk Time' (EMT) genoemd.

De technologie die FSD nu technisch gezien mogelijk moet maken, bestaat uit end-to-end neurale netwerken, gevoed door beelden van de camera’s. De uitrol van deze nieuwe technologie verloopt in stappen. De laatste stap voordat de consument de versie krijgt, houdt in dat alle Tesla-medewerkers met een Tesla in privébezit de nieuwste versie van FSD ontvangen. Dit is een groep van tienduizenden mensen en dient als laatste controle. De verwachting is dat voor het einde van januari FSD V12 voor een breed publiek beschikbaar zal zijn. Dan zullen we zien waar ze staan en vooral hoe snel het steeds beter wordt. Vooralsnog betreft het een uitrol in de VS, maar er gaan geruchten dat China snel zal volgen. Over FSD in Europa gaat het volgende item.

Hieronder een recent voorbeeld van de huidige FSD versie!

Het UNECE besluitvormingsproces over ADAS 
Het besluitvormingsproces binnen de UNECE (United Nations Economic Commission for Europe), vooral met betrekking tot de regulering van ADAS (Advanced Driver Assistance Systems) en ADS (Automated Driving Systems), is een gestructureerd maar bureaucratisch proces. Met veel experts en vooral ook met veel verschillende stakeholders. De technologische ontwikkelingen gaan hard! De afgelopen jaren is er in Teslamagazine regelmatig aandacht voor geweest over dit proces.
 
De laatste keer dat we het bespraken was er hoop dat de regelgeving voor ADAS nog voor 1 januari 2024 klaar zou zijn. Dat zou een soort FSD Beta in de UNECE-lidstaten mogelijk moeten maken. Dat is uiteindelijk niet gehaald en is uitgesteld naar de GRVA-vergadering van eind januari, zodat er tijd was om zaken verder uit te zoeken en uit te werken. Er zijn experts van verschillende lidstaten betrokken, evenals de industrie zelf. Ze moeten hierin echt samenwerken. In het verleden hebben we wel eens vacatures voorbij zien komen van Tesla waarin ze experts zoeken, juist voor dit soort processen.
 
De Working Party on Automated/Autonomous and Connected Vehicles (GRVA) komt van 22 tot 26 januari aanstaande wederom bij elkaar in Genève. De agenda voor deze vergadering is openbaar en is hier  te vinden, evenals de stukken die er behandeld gaan worden. Het ziet er nu wel naar uit dat deze werkgroep in januari zijn werkzaamheden dusdanig kan afronden dat de volgende stap gezet kan worden.
 
Die volgende stap is dat het voorgelegd wordt aan het World Forum for Harmonization of Vehicle Regulations (WP.29), waar ze worden besproken en ter stemming worden gebracht. Besluiten vereisen meestal een consensus of een gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten. De eerstvolgende meeting van de WP.29 is van 5 tot 8 maart aanstaande. Op de provisionele agenda van die meeting staat de voortgang van de GRVA. Nu maar hopen dat inderdaad in maart tot een besluit gekomen kan worden. Dan is het na 1 juni 2024 misschien mogelijk om FSD beta in Europa te krijgen. Maar dat is afhankelijk van de individuele lidstaten. Maar mogelijk komen de stukken te laat en is het alleen een toelichting, dan volgt besluitvorming pas in juni en moeten we wachten tot na 1 januari 2025.
 
Als je de stukken doorneemt, zie je duidelijk waar het bij ADAS om draait. De bestuurder is en blijft verantwoordelijk. Het is en blijft een level 2 systeem, ook al voert de auto zelfstandig manoeuvres uit. Soms wordt wel van een level 2+ gesproken. De producent moet er alles aan doen om de bestuurder bij de les te houden. Ook als onder de ADAS-regels de auto nagenoeg alle bewegingen en besluiten zelf kan en mag nemen. Juist dan! Want de bestuurder zou kunnen denken dat hij niet meer actief hoeft op te letten. Misschien dat Tesla daarom recent de teugels heeft (moeten) aantrekken en nu heel streng is als geconstateerd wordt dat de ogen niet op de weg gericht zijn.
 
Bij ADS (level 4/5 SAE) gaat het allemaal nog een stap verder. Dan verschuift de verantwoordelijkheid van de bestuurder naar de leverancier van de hard- en software. De bestuurder hoeft dan niet actief meer op te letten. De verwachting is dat deze regelgeving, inclusief de eisen gesteld worden aan het toelatingsproces, voor 1 januari 2026 klaar zijn.