laatste update: 10 maart 2024
Een belangrijk onderdeel van de missie van Tesla is het fundamenteel veranderen van onze mobiliteit. Niet allen door de verbrandingsmotor te vervangen door elektrische aandrijving, maar ook door de transitie van zelf rijden naar zelfrijdend. Autonoom rijdende auto's zetten daarna een transitie in van het hebben van een auto in eigen bezit, naar het betalen per kilometer. Dus geen eigen bezit meer, maar een vervoer op maat, afgestemd op het doel. Deze mobiliteitstransitie gaat in verschillende stappen die elkaar overlappen en misschien wel 15 jaar of langer in beslag nemen.
We staan aan de vooravond van het toestaan in Nederland en andere landen aangesloten bij UNECE, om zelfrijdende auto's onder bepaalde voorwaarden toe te staan. In eerste instantie met de verantwoordelijkheid bij de bestuurder, maar later ook bij de leverancier. Op deze pagina alles wat je moet weten over de aanpak van Tesla.
Vooraf een paar begrippen
Belangrijk om te beseffen dat er een verschil gemaakt wordt tussen ADAS, ADS en DCAS. ADAS staat voor Advanced Driver Assistance Systems en zijn systemen welke de bestuurder ondersteunen bij het besturen van een auto. Denk aan (adaptieve) cruisecontrole, rijstrookoverschrijding en dergelijke. Belangrijkste kenmerk: allemaal in dezelfde rijbaan! Bij Tesla zijn alle ADAS toepassingen feitelijk “light versies” van hun route naar Full Self Driving (ADS, zie hierna). Bij sommige merken werken daarom de dedicated ADAS systemen zoals cruisecontrol beter dan de benadering van Tesla, simpelweg omdat ze alleen bedoeld zijn voor die ene taak! ADAS heet bij Tesla Autopilot.
DCAS systemen (Driver-Control Assistance Systems) doen alles wat ADAS systemen ook doen, maar voeren ook zelfstandig (zonder input van de bestuurder) een taak uit. Zoals bijvoorbeeld van rijstrook wisselen of een afslag nemen. Bij Tesla heet dit Enhanced Autopilot. Zeker bij DCAS-systemen kijkt de wetgever voornamelijk naar hoe de aandacht van de bestuurder behouden kan blijven ondanks dat de systemen steeds meer taken ondersteunen en/of overnemen, hier ook steeds beter in worden en waardoor de indruk zou kunnen ontstaan dat opletten niet meer nodig is. Hoe goed het systeem ook is, de bestuurder is en blijft verantwoordelijk en moet direct kunnen ingrijpen. Een level 2 systeem in de indeling van de Society of Automotive Engineers (SAE) zoals hieronder weergegeven. Het is een hands-on systeem (handen aan het stuur) en/of een eyes-on systeem (vooruit naar de weg kijken).
Automated Driving Systems (ADS) zijn systemen die het besturen van een auto volledig overnemen. In SAE termen level 3, 4 of 5. Bij Tesla heet dit Full Self Driving (FSD). Een eyes-off en hands-off systeem! De verantwoordelijkheid ligt dan bij de leverancier en niet meer bij de bestuurder. Maar zolang de bestuurder verantwoordelijk is, en dus direct moet kunnen ingrijpen, is het een level 2 systeem, hoe geavanceerd ook! Met strenge regels om te beoordelen of de bestuurder de aandacht er bij heeft! De FSD Beta van Tesla kan je zien als een Level 2+ systeem: dus qua technologie wat nodig is voor level 3 of 4 en 5, maar wel nog met de verantwoordelijkheid, en dus aandacht, bij de bestuurder (level 2).
DCAS systemen (Driver-Control Assistance Systems) doen alles wat ADAS systemen ook doen, maar voeren ook zelfstandig (zonder input van de bestuurder) een taak uit. Zoals bijvoorbeeld van rijstrook wisselen of een afslag nemen. Bij Tesla heet dit Enhanced Autopilot. Zeker bij DCAS-systemen kijkt de wetgever voornamelijk naar hoe de aandacht van de bestuurder behouden kan blijven ondanks dat de systemen steeds meer taken ondersteunen en/of overnemen, hier ook steeds beter in worden en waardoor de indruk zou kunnen ontstaan dat opletten niet meer nodig is. Hoe goed het systeem ook is, de bestuurder is en blijft verantwoordelijk en moet direct kunnen ingrijpen. Een level 2 systeem in de indeling van de Society of Automotive Engineers (SAE) zoals hieronder weergegeven. Het is een hands-on systeem (handen aan het stuur) en/of een eyes-on systeem (vooruit naar de weg kijken).
Automated Driving Systems (ADS) zijn systemen die het besturen van een auto volledig overnemen. In SAE termen level 3, 4 of 5. Bij Tesla heet dit Full Self Driving (FSD). Een eyes-off en hands-off systeem! De verantwoordelijkheid ligt dan bij de leverancier en niet meer bij de bestuurder. Maar zolang de bestuurder verantwoordelijk is, en dus direct moet kunnen ingrijpen, is het een level 2 systeem, hoe geavanceerd ook! Met strenge regels om te beoordelen of de bestuurder de aandacht er bij heeft! De FSD Beta van Tesla kan je zien als een Level 2+ systeem: dus qua technologie wat nodig is voor level 3 of 4 en 5, maar wel nog met de verantwoordelijkheid, en dus aandacht, bij de bestuurder (level 2).
Hoe verloopt de route tot wettelijke toestemming?
Het besluitvormingsproces binnen de UNECE (United Nations Economic Commission for Europe), vooral met betrekking tot de regulering van ADAS, DCAS en ADS, is een gestructureerd en bureaucratisch proces. Met veel experts (oa. de Nederlandse RDW) en vooral ook met veel verschillende stakeholders. De technologische ontwikkelingen gaan hard! In de Working Party on Automated/Autonomous and Connected Vehicles (GRVA) wordt gewerkt aan zowel de functionaliteiten van ADAS en ADS als aan de eisen die gesteld moeten worden aan de leveranciers om aan te tonen dat ze aan de regelgeving voldoen. Daarnaast is er aparte werkgroep aan het kijken naar het gebruik van AI in dergelijke systemen. Als de GVRA klaar is met hun werk is de volgende stap dat het voorgelegd wordt aan het World Forum for Harmonization of Vehicle Regulations (WP.29). Hier wordt de inhoud besproken en ter stemming worden gebracht. Besluiten vereisen meestal een consensus of een gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten. De vergadering is achter gesloten deuren, maar de stukken zijn openbaar.
In UNECE-verband maakt Europa, maar bijvoorbeeld ook Australië, de UK, Japan, e.d. de regelgeving om DCAS en ADS mogelijk te maken. Beschreven is hoe de systemen moeten functioneren én hoe de leverancier moet aantonen dat aan de regelgeving wordt voldaan. De verwachting is dat in 2024 alle noodzakelijke wetgeving voor DCAS wordt vastgesteld. Daarna is het aan de individuele lidstaten om tot implementatie te komen. Voor DCAS is geen aparte wetgeving per lidstaat nodig, want die is er al.
Er is een kleine kans dat per 1 september 2024 ruimte komt om FSD Beta zoals we dat al een tijd in de VS zien grotendeels ook in Europa te mogen gaan gebruiken. Anders is het wachten tot 1 januari 2025! Als de kaders er zijn moet de leverancier, Tesla in dit geval, aantonen dat ze aan alle eisen voldoen! De regelgeving voor ADS is naar verwachting voor 1 januari 2026 klaar. ADS vraagt wel om wetgeving per land en dat kan nog enige vertraging opleveren. En ook dan moet de leverancier zelf aantonen dat ze aan alles voldoen! In onderstaande video wordt e.e.a. uitvoerig toegelicht. Goed om te begrijpen dat er heel wat regeltjes en kaders zijn waarbinnen een DCAS of ADS moet functioneren.
Er is een kleine kans dat per 1 september 2024 ruimte komt om FSD Beta zoals we dat al een tijd in de VS zien grotendeels ook in Europa te mogen gaan gebruiken. Anders is het wachten tot 1 januari 2025! Als de kaders er zijn moet de leverancier, Tesla in dit geval, aantonen dat ze aan alle eisen voldoen! De regelgeving voor ADS is naar verwachting voor 1 januari 2026 klaar. ADS vraagt wel om wetgeving per land en dat kan nog enige vertraging opleveren. En ook dan moet de leverancier zelf aantonen dat ze aan alles voldoen! In onderstaande video wordt e.e.a. uitvoerig toegelicht. Goed om te begrijpen dat er heel wat regeltjes en kaders zijn waarbinnen een DCAS of ADS moet functioneren.
Drie fasen van de mobiliteitstransitie
In mijn blog “de positie van Tesla in de mobiliteitstransitie” staan de 3 fasen van de transitie centraal. In het kader hieronder een korte samenvatting van de positie van Tesla in de transitie naar duurzame mobiliteit. Weet dat Tesla een focus heeft op het realiseren van wat hieronder fase c genoemd wordt: robotaxi's.
Positie van Tesla in de mobiliteitstransitie
De transitie naar duurzame mobiliteit gaat in mijn optiek over drie fasen die elkaar in de tijd gezien (fors) overlappen. De eerste transitie is die van ICE naar BEV (fase A), de tweede van zelf rijden naar zelf rijdend (fase B) en de derde transitie van eigen bezit naar het betalen per kilometer (fase C). Met een Tesla heb je een auto dit alle drie fase moet kunnen doorlopen. Bij andere merken BEV's blijft het bij fase A.
Terwijl de bestaande autobouwers eindelijk wakker geschrokken zijn en voorzichtig beginnen met hun eerste BEV’s, is Tesla qua innovatie en ontwikkeling klaar met fase A en is volop bezig met het uitvoeren. Immers, nagenoeg alle modellen zijn aangekondigd en het merendeel is ook al in (massa)productie. Met de nieuwe fabrieken operationeel wordt een jaarlijkse productiegroei gemiddeld 50% gerealiseerd de komende jaren, met als target 20 miljoen voertuigen in 2030. Door de verkoop van enorme aantallen Tesla’s brengen ze niet alleen de auto-industrie in beweging naar duurzame energie-oplossingen, maar verdienen ze ook heel veel geld om te investeren in Full Self Driving (FSD). Van zelf rijden naar zelf rijdend (fase B). De problemen welke opgelost moesten worden als het gaat over AI (kunstmatige intelligentie) voor toepassing in de complexe werkelijkheid zijn geëngineerd. Het is nu een kwestie van het trainen van de neurale netwerken met een exponentieel groeiende hoeveelheid data uit de almaar toenemende vloot aan auto’s. Qua technologie is fase B van de mobiliteitstransitie voor Tesla ook nagenoeg afgerond.
En dan begint de fase om met ervaringsgegevens overheden overtuigen om full self driving te legaliseren (voor oa. Europa stelt UNECE hiervoor in 2024 de kaders vast). Tesla is ervan overtuigd dat in 2024 FSD in (nagenoeg) alle situaties vele malen veiliger is dan een menselijke bestuurder. Het woord Beta verdwijnt dan. Politici kunnen er dan niet meer van wegkijken! Het is dan wachten op het moment dat Tesla de verantwoordelijkheid overneemt. Dat opent dan de deuren voor de transitie van eigen bezit naar betalen per kilometer (fase C). Als legalisatie aanstaande is (level 4 SAE), begint de massaproductie van de Robotaxi. Een voertuig zonder stuur. Naar verwachting is dit in 2025/2026, zeker in de VS!
En dan begint de fase om met ervaringsgegevens overheden overtuigen om full self driving te legaliseren (voor oa. Europa stelt UNECE hiervoor in 2024 de kaders vast). Tesla is ervan overtuigd dat in 2024 FSD in (nagenoeg) alle situaties vele malen veiliger is dan een menselijke bestuurder. Het woord Beta verdwijnt dan. Politici kunnen er dan niet meer van wegkijken! Het is dan wachten op het moment dat Tesla de verantwoordelijkheid overneemt. Dat opent dan de deuren voor de transitie van eigen bezit naar betalen per kilometer (fase C). Als legalisatie aanstaande is (level 4 SAE), begint de massaproductie van de Robotaxi. Een voertuig zonder stuur. Naar verwachting is dit in 2025/2026, zeker in de VS!
Moet ik nu EAP/FSD kopen of niet?
Enhanced AutoPilot (EAP) en Full Self Driving (FSD) zijn software suites. Er zitten dus meerdere functionaliteiten in het software pakket. EAP omvat Autopilot (ADAS), navigeren met Autopilot (afslagen nemen) en Auto Lane Change (van rijstrook wisselen) op de snelweg (DCAS). Beide moeten nu nog door de bestuurder bevestigd worden voordat de manoeuvre uitgevoerd wordt (hands-on). De in-cabin camera monitort bovendien of je de ogen op de weg hebt (eys-on). Automatisch inparkeren is voor auto's met USS al een tijd beschikbaar. Voor auto's met alleen Tesla Vision volgt dit op korte termijn. Summon (naar je toekomen) en Smart Summon (parkeerplaats zoeken) zijn nog niet beschikbaar in Europa of werken alleen als je feitelijk naast de auto staat. Dat heeft grotendeels met regelgeving te maken. FSD omvat alles van EAP en heeft verkeerslicht- en stopbordherkenning. Hier komt zodra de wetgeving het toestaat (tweede helft 2024 of vanaf 1-1-2025) ook automatisch sturen op straten binnen de bebouwde kom bij (technisch level 3/4, maar dan met de aansprakelijkheid bij de bestuurder, dus level 2).
Hieronder een voorbeeld van de FSD software versie 12 zoals deze in de VS beschikbaar is. Nog in Beta (level 2). Dat wil zeggen dat Tesla nog niet bereid is de verantwoordelijkheid over te nemen van de bestuurder als de wetgever dat zou toestaan. Als FSD in de loop van 2024 naar Europa komt, dan maken we hier dus een enorme sprong qua functionaliteit. Zeker nog Beta (als een level 2 systeem), maar met totaal andere functionaliteiten dan dat EAP/FSD nu te bieden heeft.
Na het lezen van de bovenstaande context is de vraag of je nu EAP of FSD moet kopen nog niet beantwoord. Er zijn, in mijn optiek, verschillende manieren om naar deze vraag te kijken. Zeker als je wilt profiteren van de reis die Tesla maakt met de transities. Waarschijnlijk is FSD nu veel goedkoper dan wanneer zelfrijdende technologie, in stappen van DCAS naar ADS, straks wordt toegestaan. Of je de FSD-suite nu wel of niet voor je huidige Tesla aanschaft, moet je, naar mijn mening, afwegen tegen het moment waarop het voor jou waarde heeft. Het is vooral aan jou om te bepalen wanneer het waarde voor je heeft en hoeveel die waarde bedraagt!
Daarom hieronder 5 denkrichtingen om zelf de vraag “moet ik nu EAP/FSD kopen of niet?” te beantwoorden:
Daarom hieronder 5 denkrichtingen om zelf de vraag “moet ik nu EAP/FSD kopen of niet?” te beantwoorden:
- Geniet (online) van de ontzettend mooie tijd waarin we leven en volg het vooral.
- Koop in ieder geval een Tesla in plaats van een paard
- Investeer in een tijdige aanschaf van de FSD-software en anticipeer op de toekomst
- Koop nog geen FSD-software, maar investeer dit bedrag in TSLA-aandelen
- Koop FSD zodra de functionaliteiten in Nederland/België toegestaan zijn
ad. 1. Geniet (online) van de ontzettend mooie tijd waarin we leven en volg het vooral.
We leven qua technologie in een geweldig tijdperk met de (massale) opkomst van de BEV en de eerste stapjes op weg naar een autonoom rijdende auto’s. Ik volg Tesla al jaren en de laatste jaren schrijf ik hierover op teslamagazine.nl. De hoeveelheid Tesla gerelateerd nieuws en online content welke wekelijks geproduceerd wordt is ongekend. Op YouTube zijn er tientallen kanalen die een of meerdere aspecten van Tesla belichten. Of het nu gaat over het reilen en zeilen van het aandeel TSLA, de batterij-technologie, het volgen van de bouwactiviteiten van nieuwe Gigafactories of de voortgang van Full Self Driving. Wekelijks een samenvatting van dit nieuws in "blik op de week".
Door Tesla en hun technologische ontwikkelingen intensief te volgen kan je niet alleen genieten van alle innovaties en ontwikkelingen, maar wel degelijk ook nu al profiteren. De kennisvoorsprong die je krijgt door de verrichtingen van Tesla te volgen gaan je zeker helpen bij het nemen van een aankoop beslissing voor een Tesla en/of een tijdige FSD-aankoop. En dat brengt ons bij het tweede punt.
We leven qua technologie in een geweldig tijdperk met de (massale) opkomst van de BEV en de eerste stapjes op weg naar een autonoom rijdende auto’s. Ik volg Tesla al jaren en de laatste jaren schrijf ik hierover op teslamagazine.nl. De hoeveelheid Tesla gerelateerd nieuws en online content welke wekelijks geproduceerd wordt is ongekend. Op YouTube zijn er tientallen kanalen die een of meerdere aspecten van Tesla belichten. Of het nu gaat over het reilen en zeilen van het aandeel TSLA, de batterij-technologie, het volgen van de bouwactiviteiten van nieuwe Gigafactories of de voortgang van Full Self Driving. Wekelijks een samenvatting van dit nieuws in "blik op de week".
Door Tesla en hun technologische ontwikkelingen intensief te volgen kan je niet alleen genieten van alle innovaties en ontwikkelingen, maar wel degelijk ook nu al profiteren. De kennisvoorsprong die je krijgt door de verrichtingen van Tesla te volgen gaan je zeker helpen bij het nemen van een aankoop beslissing voor een Tesla en/of een tijdige FSD-aankoop. En dat brengt ons bij het tweede punt.
ad. 2. Koop in ieder geval een Tesla in plaats van een paard!
In 2019 zei Elon tijdens een interview dat als je over 3 jaar een auto koopt zonder de FSD-hardware aan boord, hetzelfde is als je nu voor je dagelijkse mobiliteitsbehoefte een paard koopt in plaats van een auto. Je kan dus met een aankoop van een (tweedehands) Tesla profiteren van de aanwezige hardware. In het slechtste geval gebruik je de aanwezige hardware alleen voor ADAS (Advanced Driver Assistance Systems), Autopilot in Tesla termen en heb je altijd de optie om met software upgrades de functionaliteiten verder uit te breiden. Er is geen enkel ander merk met deze mogelijkheid. Iedere Tesla heeft de basis functionaliteit van Autopilot. Enhanced Autopilot (EAP) maakt DCAS mogelijk en met FSD doelt Tesla op ADS. Het investeren in Enhanced Autopilot is zeker de moeite waard als er redelijk veel kilometers op de snelweg gereden wordt. Bovendien is de stap naar FSD in financiële zin dan een stukje kleiner als je dit op een later moment alsnog besluit te doen!
Het is natuurlijk speculeren, maar ik verwacht dat een Tesla met FSD-hardware een mindere afschrijving heeft dan een andere BEV zodra bepaalde functionaliteiten toegestaan zijn. Mogelijk schrijf je wel helemaal niets af als er sprake is van een legalisatie van level 3, 4 of 5 op het moment van verkoop van je Tesla. Zelfs voor Tesla’s die nog niet over de FSD-software beschikken, maar wel de hardware, kan de afschrijving er anders uit zien als FSD-functionaliteiten gelegaliseerd zijn. De waarde van een EAP of FSD aanschaf moet zich op de tweedehands markt nog bewijzen en zal ik met de tijd veranderen (zie ad. 5). Anno 2024 heeft nog niet veel waarde.
In 2019 zei Elon tijdens een interview dat als je over 3 jaar een auto koopt zonder de FSD-hardware aan boord, hetzelfde is als je nu voor je dagelijkse mobiliteitsbehoefte een paard koopt in plaats van een auto. Je kan dus met een aankoop van een (tweedehands) Tesla profiteren van de aanwezige hardware. In het slechtste geval gebruik je de aanwezige hardware alleen voor ADAS (Advanced Driver Assistance Systems), Autopilot in Tesla termen en heb je altijd de optie om met software upgrades de functionaliteiten verder uit te breiden. Er is geen enkel ander merk met deze mogelijkheid. Iedere Tesla heeft de basis functionaliteit van Autopilot. Enhanced Autopilot (EAP) maakt DCAS mogelijk en met FSD doelt Tesla op ADS. Het investeren in Enhanced Autopilot is zeker de moeite waard als er redelijk veel kilometers op de snelweg gereden wordt. Bovendien is de stap naar FSD in financiële zin dan een stukje kleiner als je dit op een later moment alsnog besluit te doen!
Het is natuurlijk speculeren, maar ik verwacht dat een Tesla met FSD-hardware een mindere afschrijving heeft dan een andere BEV zodra bepaalde functionaliteiten toegestaan zijn. Mogelijk schrijf je wel helemaal niets af als er sprake is van een legalisatie van level 3, 4 of 5 op het moment van verkoop van je Tesla. Zelfs voor Tesla’s die nog niet over de FSD-software beschikken, maar wel de hardware, kan de afschrijving er anders uit zien als FSD-functionaliteiten gelegaliseerd zijn. De waarde van een EAP of FSD aanschaf moet zich op de tweedehands markt nog bewijzen en zal ik met de tijd veranderen (zie ad. 5). Anno 2024 heeft nog niet veel waarde.
ad. 3 Investeer in een tijdige aanschaf van de FSD-software en anticipeer op de toekomst
Ik heb in 2019 € 5.500 betaald voor de FSD-software. Inmiddels is de prijs € 7.500 en zodra FSD (beta) ook in Europa uitgerold wordt zal de prijs snel stijgen. In de VS is de prijs nu $12.000. Als je toch van plan bent FSD aan te schaffen doe je er goed aan deze zo vroeg mogelijk mee te bestellen. Zeker op een auto waar je nog maanden op moet wachten. Het kan zomaar zijn dat tussen het moment van bestellen en de feitelijke levering de prijs van FSD verhoogd wordt. Tot nu toe heeft Tesla de FSD-prijs op het moment van bestelling altijd gehonoreerd.
FSD is een software-suite (meerdere functionaliteiten) en wordt aan de auto gekoppeld. Bij verkoop van de auto, gaat de software mee. Is de auto niet van jezelf, maar bijvoorbeeld van een leasemaatschappij, dan ben je aan het einde van de leaseperiode je geïnvesteerd bedrag kwijt. Juist voor auto’s welke niet in eigen bezit zijn, of maar voor een korte periode in eigen bezit, is er in de VS ook een abonnementsvorm. Je betaalt dan per maand $ 199 en is per maand opzegbaar. Ook de abonnementsprijs gaat stijgen als de FSD-prijs verder toeneemt.
Het aanschaffen van de FSD-suite voordat level 4 gelegaliseerd is kan je zien als speculeren op een toekomstige situatie. Het is duidelijk dat je een dergelijk systeem niet meer voor de huidige FSD-prijs kunt aanschaffen als legalisatie eenmaal een feit is. Daarom worden de FSD prijzen stapsgewijs verhoogd. Voor Tesla wordt het steeds minder interessant om de FSD software te verkopen voor het moment van legalisatie. Want feitelijk geven ze het dan te goedkoop weg. Misschien kan je het op enig moment FSD helemaal niet meer kopen, maar ga je een abonnementsprijs betalen.
Ik heb in 2019 € 5.500 betaald voor de FSD-software. Inmiddels is de prijs € 7.500 en zodra FSD (beta) ook in Europa uitgerold wordt zal de prijs snel stijgen. In de VS is de prijs nu $12.000. Als je toch van plan bent FSD aan te schaffen doe je er goed aan deze zo vroeg mogelijk mee te bestellen. Zeker op een auto waar je nog maanden op moet wachten. Het kan zomaar zijn dat tussen het moment van bestellen en de feitelijke levering de prijs van FSD verhoogd wordt. Tot nu toe heeft Tesla de FSD-prijs op het moment van bestelling altijd gehonoreerd.
FSD is een software-suite (meerdere functionaliteiten) en wordt aan de auto gekoppeld. Bij verkoop van de auto, gaat de software mee. Is de auto niet van jezelf, maar bijvoorbeeld van een leasemaatschappij, dan ben je aan het einde van de leaseperiode je geïnvesteerd bedrag kwijt. Juist voor auto’s welke niet in eigen bezit zijn, of maar voor een korte periode in eigen bezit, is er in de VS ook een abonnementsvorm. Je betaalt dan per maand $ 199 en is per maand opzegbaar. Ook de abonnementsprijs gaat stijgen als de FSD-prijs verder toeneemt.
Het aanschaffen van de FSD-suite voordat level 4 gelegaliseerd is kan je zien als speculeren op een toekomstige situatie. Het is duidelijk dat je een dergelijk systeem niet meer voor de huidige FSD-prijs kunt aanschaffen als legalisatie eenmaal een feit is. Daarom worden de FSD prijzen stapsgewijs verhoogd. Voor Tesla wordt het steeds minder interessant om de FSD software te verkopen voor het moment van legalisatie. Want feitelijk geven ze het dan te goedkoop weg. Misschien kan je het op enig moment FSD helemaal niet meer kopen, maar ga je een abonnementsprijs betalen.
ad. 4. Koop nog geen FSD-software, maar investeer dit bedrag in TSLA-aandelen
Ik geef geen financieel advies. Doe je eigen onderzoek! Er zijn verschillende YouTube kanalen te vinden die de financiële kant van het bedrijf Tesla analyseren. Zoals deze of deze. Het bedrag van de huidige kosten voor de FSD-software investeren in het aandeel TSLA kan een interessante optie zijn afhankelijk van je eigen financiële situatie. Mogelijk stijgt de waarde van het aandeel zodra FSD in bepaalde delen van de wereld toegestaan is.
Ik geef geen financieel advies. Doe je eigen onderzoek! Er zijn verschillende YouTube kanalen te vinden die de financiële kant van het bedrijf Tesla analyseren. Zoals deze of deze. Het bedrag van de huidige kosten voor de FSD-software investeren in het aandeel TSLA kan een interessante optie zijn afhankelijk van je eigen financiële situatie. Mogelijk stijgt de waarde van het aandeel zodra FSD in bepaalde delen van de wereld toegestaan is.
ad.5. Koop FSD zodra de functionaliteiten in Nederland/België toegestaan zijn
De meest veilige variant is een Tesla kopen en de ontwikkelingen volgen (ad 1 en ad 2). Je wacht tot het moment dat FSD (beta) in Europa toegestaan is. Je neemt de prijsstijgingen bij toenemende functionaliteiten op de koop toe. Misschien heb je aandelen TSLA gekocht (ad 4.) en is de waarde toegenomen. Mogelijk zelfs genoeg om de hogere aanschafprijs van FSD te betalen.
Ik zal hieronder aan de hand van usecases proberen uit te leggen welke functionaliteiten bij level 2+, level 3 en level 4 horen.
De meest veilige variant is een Tesla kopen en de ontwikkelingen volgen (ad 1 en ad 2). Je wacht tot het moment dat FSD (beta) in Europa toegestaan is. Je neemt de prijsstijgingen bij toenemende functionaliteiten op de koop toe. Misschien heb je aandelen TSLA gekocht (ad 4.) en is de waarde toegenomen. Mogelijk zelfs genoeg om de hogere aanschafprijs van FSD te betalen.
Ik zal hieronder aan de hand van usecases proberen uit te leggen welke functionaliteiten bij level 2+, level 3 en level 4 horen.
Usecase bij level 2+, 3 en 4 SAE
De SAE-levels gaan hoofdzakelijk over de aansprakelijkheid. Vanaf level 3 ligt deze bij de leveranciers. FSD Beta is level 2 qua aansprakelijkheid (ligt bij de bestuurder), maar de auto kan nagenoeg alles zelf wat staat bij level 4 (aansprakelijkheid bij de leverancier!). Daarom wordt het ook wel eens level 2+ genoemd. Level 2(+) zal altijd vragen om hands-on en/of eyes-on.
Een Tesla die qua aansprakelijkheid functioneert als level 2 maar rijdt als level 4, neemt het rijden van je over. Je moet alleen actief blijven opletten, maar zowel op de snelweg als daarbuiten neemt de auto alle beslissingen zelf en voert alle manoeuvres zelfstandig uit. Inclusief rijrichting kiezen bij vertrek, het bedienen van richtingaanwijzer, bepalen of de ruitenwissers nodig zijn en het grootlicht aanzetten om het zicht van de camera's te verbeteren. Alleen jij moet direct kunnen overnemen cq ingrijpen als iets niet helemaal gaat zoals de bedoeling is. Dat ingrijpen zal met de tijd steeds minder worden. Elon Musk noemt deze fase Supervised Full Self Driving. Op termijn gaan het woord supervised weg en verschuift de aansprakelijkheid van de bestuurrder naar Tesla.
Level 3 is lastig qua aansprakelijkheid. Dit gaat dan bij bepaalde situaties over van de leverancier naar de bestuurder en weer terug. Daarvoor is het niet aannemelijk dat level 3 gebruikt gaat worden, anders dan bij hele specifieke omstandigheden.
Bijvoorbeeld naar het type weg, een specifiek gebied, de weersomstandigheden en dergelijke.
Als level 3 op de snelweg bij goede weersomstandigheden mag bij snelheden tot 130 km/u, is het voor velen al een enorme toegevoegde waarde. Zowel voor de eigenaar van de Tesla met FSD als voor bijvoorbeeld verhuurbedrijven. Je rijdt zelf tot de snelweg en daarna is een constante aandacht op weg wel nodig, maar niet meer met signalen iedere 5 seconden (hands-on). Mogelijk zijn zelfs geavanceerde eyes-on systemen voldoende. Je moet kunnen overnemen als het nodig is. Dus geen telefoon in de hand en geen film op het scherm! Gaat de auto van de snelweg af, of ontstaat er een situatie waarin je gevraagd wordt het besturen over te nemen, heb je bijvoorbeeld een paar seconden voorbereiding om het over te nemen. Bij level 4 neem je in principe niet over als bestuurder, alleen als de auto in een situatie komt die hij niet kan afhandelen. De tijd om over te nemen is dus beduidend langer. Je kan bij een level 4 systeem bijvoorbeeld wel een film kijken, op je telefoon zitten of een dutje doen. Hands- and eyes off! De leverancier is aansprakelijk.
Wie wil er nog een auto die dit niet kan? Wie gaat er nog naar een vliegveld of treinstation in plaats van een rit van deur tot deur! Hoe ver moet die vlucht dan zijn wil dit comfortabeler zijn dan eenzelfde afstand in de eigen auto? Je moet voor level 3 en voorlopig ook nog wel voor level 4 in het bezit van een rijbewijs en dus ook fysiek en legaal in staat zijn een auto te kunnen besturen. Een wijntje drinken tijdens de rit kan helaas niet, want je moet het systeem kunnen overnemen als dit nodig is. Bij level 5 kan en mag de auto zich zonder bestuurder verplaatsen en/of hoeven de inzittenden geen rijbewijs te hebben. Het kunnen overnemen door een bestuurder (op afstand) is niet nodig.
Conclusie
Over het feit of de aanschaf van Enhanced Autopilot of Full Self Driving (beta) nu al veel toegevoegde waarde heeft verschillen de meningen. Zeker als de auto niet je eigen bezit is en je de toegevoegde waarde bijvoorbeeld moet zien in de leaseperiode. Of als je om de 3 jaar de auto wilt inruilen voor een nieuwe. De vraag is dan welke waarde de investering in EAP of FSD heeft op de datum van inruil. EAP is altijd interessant, zeker als je veel snelwegkilometers maakt. Het verschil tussen enhanced autopilot en FSD is nu nog heel klein.
Wanneer de FSD-aankoop waarde voor jou heeft, bepaal je dus helemaal zelf. Ik geniet er nu al iedere dag van, ook al verschilt het nog niet heel veel met enhanced autopilot. De verwachting is dat in 2024 de functionaliteiten ook in Europa gaan toenemen, op weg naar FSD Beta (level 2+) en uiteindelijk ADS (level 4/5). Als dat plezier dat ik er nu en de komende jaren aan beleef later omgezet kan worden naar een klinkende munt bij inruil/verkoop is het helemaal fantastisch. Die klinkende munt kan zijn dat FSD-suite een gunstig effect heeft op de afschrijving, maar misschien ook wel dat de auto kan deelnemen aan het robotaxi-netwerk.
Over het feit of de aanschaf van Enhanced Autopilot of Full Self Driving (beta) nu al veel toegevoegde waarde heeft verschillen de meningen. Zeker als de auto niet je eigen bezit is en je de toegevoegde waarde bijvoorbeeld moet zien in de leaseperiode. Of als je om de 3 jaar de auto wilt inruilen voor een nieuwe. De vraag is dan welke waarde de investering in EAP of FSD heeft op de datum van inruil. EAP is altijd interessant, zeker als je veel snelwegkilometers maakt. Het verschil tussen enhanced autopilot en FSD is nu nog heel klein.
Wanneer de FSD-aankoop waarde voor jou heeft, bepaal je dus helemaal zelf. Ik geniet er nu al iedere dag van, ook al verschilt het nog niet heel veel met enhanced autopilot. De verwachting is dat in 2024 de functionaliteiten ook in Europa gaan toenemen, op weg naar FSD Beta (level 2+) en uiteindelijk ADS (level 4/5). Als dat plezier dat ik er nu en de komende jaren aan beleef later omgezet kan worden naar een klinkende munt bij inruil/verkoop is het helemaal fantastisch. Die klinkende munt kan zijn dat FSD-suite een gunstig effect heeft op de afschrijving, maar misschien ook wel dat de auto kan deelnemen aan het robotaxi-netwerk.