Week #25

In deze blik op de week aandacht voor de eerste Europese kennismaking met Autopark gebaseerd op vision, roadsterparadise, nieuw “strike out” beleid, leuke feitjes over mijn 5 jaar oude Model 3, Rimac komt met Verne, Ether loop uitgelegd, enkele resultaten van de UNECE WP29 vergadering en nog veel meer… Dall-e vat het deze uitgave van Blik op Week met onderstaande afbeelding samen

​Autopark voor auto’s met USS
Deze week heb ik update 2024.20.4 binnengekregen met Autopark! Voor het eerst lijkt het erop dat de Ultra Sonic Sensors (USS) zijn uitgeschakeld tijdens het parkeren met Autopark en Tesla Vision het heeft overgenomen. In andere situatie zie ik wel nog de werking van de USS.  Deze Autopark functie werkt alleen (op auto's met USS) in combinatie met EAP en Full Self-Driving (FSD). Het blijft indrukwekkend hoe je na vijf jaar nog steeds nieuwe functionaliteiten krijgt, ondanks het feit dat ze natuurlijk gekoppeld zijn aan EAP/FSD waarvoor je extra hebt betaald. En dan komt FSD Supervised ook nog aan!

Tesla Autopark in Europe with an Intel Atom processor Model 3 from 2019: pic.twitter.com/r7TOq72Su9

— Tesla Zimon (@Tesla_Zimon) June 28, 2024

​Roadsterparadise
De originele Roadster wordt steeds meer een iconische auto. Je ziet ze in het wild maar zelden. Dat heeft enerzijds te maken met het feit dat er natuurlijk niet zoveel van verkocht zijn, we inmiddels 12 jaar verder zijn en ze ook niet geheel storingsvrij zijn. En met name op dat laatste heeft het bedrijf in onderstaande video zich gespecialiseerd. En dan staan er opeens wel heel erg veel bij elkaar, en ook nog sommigen met een mooi verhaal.

​Strike out!
Gebruik je de enhanced/FSD-autopilotfunctionaliteiten, dan heb je ongetwijfeld gemerkt dat je in de gaten gehouden wordt. Kijk je niet naar de weg, dan krijg je een waarschuwing op je display. Een aantal van die waarschuwingen zorgt ervoor dat je het systeem die rit niet meer kunt gebruiken. Als je stilstaat en in de parkeerstand gaat, zie je op het scherm dat je een “strike” hebt gekregen. Vijf van zulke strikes en je mag het systeem een week niet gebruiken. In update 2024.20.3 is nu toegevoegd dat als je een week geen strike krijgt, een eerdere strike wordt verwijderd.
 
Het klinkt allemaal wat kinderachtig, maar de wetgever heeft nu eenmaal bepaald dat bij de huidige werking van dergelijke systemen de verantwoordelijkheid bij de bestuurder ligt. Het is aan de leverancier om aan te tonen dat hij alles heeft gedaan om de bestuurder alert te houden, zeker als de systemen steeds beter worden.

Robotaxi van Rimac
Met de komst van Tesla wordt de bestaande automobielindustrie niet alleen richting elektrificatie gedwongen, maar ook richting autonome voertuigen. De mobiliteitstransitie gaat niet alleen van ICE naar BEV, maar ook van zelf rijden naar zelfrijdend, en uiteindelijk naar delen en betalen per kilometer in plaats van in eigen bezit. De mobiliteitsmarkt gaat de komende jaren fors veranderen. De eerste pioniers zijn al actief en de concepten en prototypen worden gepresenteerd. 
 
Rimac, vooral bekend van de hypersportauto's Nevera en Bugatti, presenteerde afgelopen week een prototype van een robotaxi die ze samen met Mobileye willen gaan produceren onder de naam Verne (naar Jules Verne). 

Goed om te realiseren dat niet alleen Tesla, maar dat gelukkig ook andere bedrijven in de race zijn om in het robotaxi-tijdperk een stukje van de taart te pakken. Deze mobiliteitsmarkt is ontzettend groot. Er zullen straks zeker meerdere technologie-aanbieders zijn. Vergelijk het maar met de software in smartphones: hoofdzakelijk iOS of Android. Mogelijk zijn er straks twee of drie technologische benaderingen, zoals de Vision-benadering van Tesla en de lidar/high definition maps-benadering van Mobileye. In licentie zullen deze technologieën aan meerdere hardwarebouwers beschikbaar worden gesteld. Bij die hardwarebouwers zal de diversiteit groot zijn, afhankelijk van het gebruiksdoel.
 
Opvallend is dat Verne gaat voor een zeer luxe uitvoering en vervolgens voor een toepassing in stadsverkeer kiest, met Zagreb als eerste stad vanaf 2026. Mogelijk zie ik het verkeerd, maar in de stad wil je snel van A naar B, en zit je er maar een paar minuten in en wil je tegen een zo laag mogelijke prijs reizen. Luxe en comfort zijn naar mijn mening juist nodig over lange afstanden, waar ook een hogere marge mogelijk is. Alleen dat is (nog) niet het terrein van Lidar icm high definition maps.
 
Tesla heeft als troef dat hun benadering relatief goedkoop is en zeer goed schaalbaar. En er inmiddels potentieel 6 miljoen exemplaren al rondrijden. Een bijkomend voordeel voor Tesla is dat hun technologie de komende jaren nagenoeg niet te kopiëren is, aangezien de inkomende datastroom in de vorm van videobeelden voor AI-training bij anderen ontbreekt. De kans is groot dat alleen een Chinees bedrijf in staat zal blijken om ook met een vision-oplossing te komen, zoals Xpeng. Xpeng zit in een samenwerking met VW. VW kondigde deze week overigens aan dat ze een joint venture hebben opgericht met Rivian om met software centraal auto's te kunnen bouwen. Bijzondere samenwerkingsverbanden ontstaan. Geeft al aan dat de autobielmarkt de transformatie moet maken naar het bouwen van een auto rondom software en niet andersom!
 
Uiteindelijk zal de kunst zijn wie onderaan de streep een concurrerende prijs per kilometer met een goede marge kan bieden en snel, heel snel kan opschalen, en zo een flink stuk van de taart gaat claimen binnen de gekozen doelgroepen!

​Ether loop 
Jordan van "The Limiting Factor" bespreekt in onderstaande video de revolutionaire veranderingen die Tesla aanbrengt in hun voertuigarchitectuur met de introductie van de Ether Loop-technologie en een 48-volt systeem. Op Tesla’s Investor Day over de introductie van een 48-volt architectuur en een Ethernet-netwerk genaamd Ether Loop. Dit netwerk elimineert de noodzaak van veel bekabeling in auto's.

​Het 48-volt systeem verviervoudigt de spanning van de traditionele 12-volt systemen. Hierdoor kan 75% van de koperen bedrading in het voertuig worden verwijderd, wat de algehele bekabeling vereenvoudigt en het gewicht van de bekabeling vermindert.
 
Hoewel de voordelen van de 48-volt architectuur duidelijk zijn, benadrukt Jordan dat de Ether Loop-technologie een nog grotere revolutie vertegenwoordigt. Ether Loop vervangt de traditionele CAN-bus technologie die al decennia in voertuigen wordt gebruikt. De CAN-bus vereist dat alle componenten verbonden zijn met een centrale draad, wat leidt tot een complexe wirwar van bedrading.
 
Ether Loop maakt gebruik van Ethernet-kabels die controllers en eindpunten verbinden in een punt-tot-punt netwerk. Dit vermindert de hoeveelheid bekabeling aanzienlijk, aangezien controllers dichter bij de eindpunten kunnen worden geplaatst. Daarnaast biedt Ether Loop een veel hogere data-overdrachtsnelheid, tot 1 gigabit per seconde, vergeleken met de 1 tot 10 megabits per seconde van CAN-bus systemen.
 
Tesla heeft stap voor stap hun voertuigen geoptimaliseerd. Bij het Model S gebruikten ze voornamelijk off-the-shelf controllers. Tegen de tijd van de Model 3 hadden ze veel van hun controllers in eigen huis ontworpen, wat resulteerde in minder bekabeling. De Cybertruck markeert een verdere stap in deze evolutie met de introductie van de 48-volt architectuur en Ether Loop, die samen zorgen voor een verdere vermindering van de bekabeling en een efficiënter ontwerp.
 
Voor toekomstige voertuigen, met name Tesla's Next Generation vehicle, is Ether Loop cruciaal. Deze technologie maakt het mogelijk om het voertuig in verschillende modules te bouwen die later in de productielijn worden samengevoegd. Dit modulaire ontwerp vereenvoudigt het productieproces aanzienlijk.

Airless tire onder Cybercab?
Tesla is in gesprek met Michelin om de volgende generatie luchtloze banden te testen. Deze banden, genaamd UPUS (Unique Puncture Proof Tire System), zijn gemaakt van een open celontwerp van composietmateriaal dat flexibel is en zich aanpast aan wegomstandigheden en het gewicht van de auto. De banden hebben een rubberen loopvlak aan de buitenkant en kunnen zich beter aanpassen aan kleine obstakels, waardoor ze flexibeler zijn dan standaard luchtgevulde banden. Het grootste voordeel is dat ze niet lek kunnen raken. Michelin beweert dat UPUS-banden ongeveer drie keer langer meegaan dan conventionele banden, wat zowel financieel voordelig is als goed voor het milieu doordat er minder afval en microplastics zijn.
 
De UPUS-banden zijn lichter en aerodynamischer dan conventionele banden, wat kan leiden tot een groter rijbereik voor elektrische voertuigen. Ze zouden een goede optie kunnen zijn voor voertuigen zoals de aankomende Cybercab!

Tesla in Talks With Michelin To Test New Airless Tireshttps://t.co/MfHy2InmPShttps://t.co/MfHy2InmPS

— Not a Tesla App (@NotATeslaApp) June 24, 2024

Vijftigste SuC locatie in Nederland
Met de opening van V4-Supercharger locatie in Almere heeft Tesla nu 50 locaties in Nederland. De eerste werd in 2013 in gebruik genomen. In totaal staan er 872 laadzuilen. 
In heel Europa staan inmiddels meer dan 15.000 zuilen en zijn 1200 SuC-locaties. In België werd in Diegem een gloednieuwe 16 stalls V4 SuC locatie in gebruik genomen. In Frankrijk werd bij Roye (boven Parijs op de route naar het zuiden) een SuC-locatie geopend met 32 laadzuilen. Frankrijk heeft inmiddels 200 SuC locaties! 

Our biggest V4 Supercharger site yet in Roye □□ is now open (32 stalls)

Also just hit 200 Supercharger locations in France! pic.twitter.com/d3BXDzyNfa

— Tesla Europe & Middle East (@teslaeurope) June 28, 2024

​Op de boot naar de UK
Giga Berlijn produceert inmiddels ook de RHD versies van de Model Y, ondermeer voor de UK. Deze gaan vanuit Berlijn via het spoor en via de weg naar Zeebrugge om dan de oversteek te maken naar Southhampton. De Spaanse Suardiaz Group maakte bekend dat het met Tesla een overeenkomst heeft om auto uit de fabriek in Berlijn naar het Verenigd Koninkrijk (VK) te brengen. De groep Suardiaz heeft activiteiten in scheepvaart, wegtransport, spoor en logistieke behandeling. De autoschepen van de divisie Suardiaz Shipping Lines zijn regelmatig te gast bij Port of Antwerp-Bruges, zowel in Antwerpen als Zeebrugge. Meer informatie is hier te vinden.  

​Mijn Model 3 vijf jaar
In juni 2019 mocht ik, net als velen, mijn Tesla Model 3 Standard Range Plus ophalen in Tilburg. Ik heb deze auto privé gekocht en het is (nog steeds) mijn eerste Tesla. De afgelopen jaren ben ik zeker in de verleiding geweest een Model Y of een vernieuwde Model 3 te kopen. Ik heb zelfs al een keer een Model Y Performance besteld, maar in de week voor de aflevering toch weer afgezegd. Een BEV, en zeker een Tesla met alle software-een kaartupdates (134 updates in 5 jaar!), plaatst het om de 3 tot 5 jaar vervangen van je auto in een ander perspectief. Je kan er gemakkelijk nog eens 5 jaar mee rijden zonder het gevoel te hebben dat je in een sterke verouderde auto rijdt.
 
Natuurlijk is de bouwkwaliteit van een Model 3 uit 2019 niet te vergelijken met die van een Model 3 uit 2024 en zijn er interessante hardwarematige functionaliteiten bijgekomen. Maar alles bij elkaar opgeteld, is er voor mij feitelijk nog geen reden om te upgraden. Misschien doe ik dat volgend jaar, met de vernieuwde Model Y of een kleinere Tesla.
 
Mijn Model 3 heeft nu bijna 150.000 km gereden en heeft nog geen servicebeurt gehad. Mijn enige kosten zijn 2 onderste voorste draagarmen en een 12V-accu, samen voor €350. Daarnaast natuurlijk banden, ruitensproeiervloeistof, ruitenwissers en het interieurfilter. En een nieuwe voorruit. De afschrijving is wel wat fors: € 30.000 over 5 jaar. Een reden te meer om nog even te blijven rijden en kijken wat FSD (Un)Supervised de komende 2-3 jaar gaat betekenen. Ik heb mijn Model 3 wel van wat wraps voorzien: Matt-black Chrome-delete, wrap op de middenconsole en raambediening en de houten dashboardstrip.  

​Een paar leuke feitjes
Doordat ik een account heb bij Teslafi.com, weet ik dat de Model 3 1.896 keer (waarvan 1.832 keer thuis) aan een AC-lader heeft gehangen, op 28 verschillende locaties. In totaal heb ik hier 17.457 kWh geladen. Thuis is hij gemiddeld 47 minuten aan het laden. Onderweg heb ik 468 keer aan een Supercharger geladen, op 112 verschillende locaties. Hier heb ik 11.739 kWh geladen, met een gemiddelde laadtijd van 21 minuten. Bij andere CCS-laders (soms plaatst Teslafi vreemd genoeg ook Tesla SuC’s in deze categorie) heb ik 42 keer geladen, met een gemiddelde laadtijd van 13 minuten en 541 kWh toegevoegd. In totaal heb ik 29.232 kWh in de accu geladen. De auto geeft aan dat hij 24.823 kWh verbruikt heeft. Het gemiddeld verbruik bij een kilometerstand van 146.940 km is 169 Wh per km. Het verschil tussen laden en verbruik is 4.409 kWh. Dat komt neer op iets meer dan 2 kWh per dag door laadverlies, Sentry mode, enzovoort. Voor een BEV uit 2019, zonder warmtepomp, toch prima cijfers. Meer over mijn ervaringen met 5 jaar Tesla zijn hier te lezen.

​14 feiten en fabels over elektrisch rijden en alles daar omheen
De VER, de vereniging van elektrische rijders, heeft een aardig (downloadbaar) boekje uitgebracht. Of het nu gaat over het milieu, veiligheid, praktische bruikbaarheid of kosten: de elektrische auto moet het op allerlei vlakken ontgelden. In de boekje lees je over veertien veelvoorkomende fabels rondom elektrisch rijden. Die worden ontkracht aan de hand van feiten, een uitgebreide uitleg en relevante (wetenschappelijke) bronnen. Handig voor als je kritische vragen krijgt over jouw mobiliteitskeuze, of voor als je het échte verhaal over de elektrische auto wilt weten. Klik op het onderstaande plaats om de website van de VER te gaan!

​Promofilmpje Giga Berlijn
Giga Berlin-Brandenburg maakt onderstaand filmpje over het werken bij Tesla. Ditmaal volgens ze een onderhoudsteam dat werkt aan de machine in de motorenfabriek. Na de 14% personeelsreductie een paar maanden geleden weer tijd om te laten zien dat Tesla een werkgever is die wat te bieden heeft!

A day at Giga Berlin pic.twitter.com/Y3PFZOXt5E

— Tesla Manufacturing (@gigafactories) June 24, 2024

​UNECE WP29 vergadering
Een disclaimer vooraf: de UNECE is allemaal erg bureaucratisch en formeel en hiermee voor een leek best complex om te ontwarren.
 
Afgelopen week vond de 193e vergadering van het World Forum for Harmonization of Vehicle Regulations (WP29) plaats. Hier kun je zien wat er op de agenda stond! Op weg naar de volledig zelfrijdende voertuigen in de UNECE-lidstaten, is de werkgroep Automated/Autonomous and Connected Vehicles (GRVA) voor ons het meest interessant om te volgen. 
 
Het gaat hierbij om twee informele werkgroepen (IWG) binnen de formele werkgroep GRVA: een die in Tesla-termen FSD Supervised mogelijk moet maken (ADAS) en een die moet zorgen voor legalisatie van FSD Unsupervised (ADS). Laten we met die laatste beginnen, want dat is het uiteindelijke doel voor de lange termijn!
 
ADS-regelgeving gereed in 2026!
Tijdens de WP29-vergadering van vorige week heeft GRVA nu formeel de opdracht gekregen om in een informele werkgroep nieuwe VN-regelgeving te ontwikkelen voor Automated Driving Systems (ADS), ofwel in Tesla-termen: FSD Unsupervised. Het originele document is hier te vinden. Vertegenwoordigers van Canada, China, de Europese Unie, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben dit voorstel ingediend. Ditmaal zijn dus ook de VS en China vertegenwoordigd! Het doel is om een regelgevende tekst te ontwikkelen die onder de Overeenkomsten van 1958 en 1998 kan vallen. Dit omvat het vaststellen van doelen, reikwijdte, definities, algemene en prestatie-eisen, en testprocedures.
 
Een Informele Werkgroep (IWG), onder toezicht van de Werkgroep voor Geautomatiseerde/Autonome en Verbonden Voertuigen (GRVA), zal verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van deze regelgevende tekst. Zij zullen werken volgens de principes van het Kaderdocument voor Geautomatiseerde Voertuigen en zullen een ontwerpvoorstel indienen voor een Globale Technische Regeling en een VN-regeling voor ADS. Hierbij wordt ook een verklaring van technische motivatie en rechtvaardiging ontwikkeld.
 
Er zijn geen bestaande wereldwijde regelingen waarop de IWG kan voortbouwen. In plaats daarvan zullen zij gebruikmaken van richtlijnen en aanbevelingen voor veiligheidseisen, beoordelingen en testmethoden voor ADS, die zijn voorgesteld door GRVA en zijn subgroepen.
 
De voorgestelde tijdlijn is reeds gestart met een eerste bijeenkomst in maart 2024 om administratieve elementen en een voorstel voor activiteiten en een tijdlijn te bespreken. Het doel is om in januari 2026 ontwerpvoorstellen te leveren voor een Globale Technische Regeling en een VN-regeling over ADS. Kortom, de ADS-regelgeving komt eraan. Tegen begin 2026 moet dit binnen UNECE-verband gereed zijn, waarna het aan de lidstaten en leveranciers is om tot implementatie over te gaan. Tegen eind 2027 kunnen we wereldwijd grootschalig het tijdperk van de Robotaxi's ingaan! Onderweg zullen bepaalde landen, staten en steden zeker experimentele Robotaxi-diensten gaan toestaan, zoals momenteel al het geval is met bijvoorbeeld Waymo in steden zoals San Francisco.

IWP ADAS over FSD Supervised
Voorafgaand aan de WP29-vergadering is ook de GRVA-werkgroep bijeengekomen. Op de agenda stond onder andere een mondelinge terugkoppeling van de informele bijeenkomst van de informele werkgroep ADAS in de VS, waar ook demonstraties werden gegeven van verschillende systemen, waaronder Tesla's FSD-benadering. Ook stond het overwegen en goedkeuren van het rapport  ADAS 32-02 (Secretary) Phase 2 Master Document (based on 31-18+30th session proposals) Rev4 (3nd day outcome)_clean.docx op de agenda. Eerdere versies van dit document zijn al voorgelegd aan de WP29-vergadering en goedgekeurd. In september zal formeel worden voorgelegd wat deze week in de informele werkgroep ADAS is vastgesteld. Ik zie dit als een organisch proces van besluitvorming dat meebeweegt met de (technologische) ontwikkelingen en mogelijkheden.
 
Voor zover ik begrijp, zijn we nog steeds op schema om eind 2024, uiterlijk begin 2025, FSD Supervised in Europa te hebben. Dit betekent dat het voertuigsysteem zelfstandig manoeuvres zoals inhalen en afslaan mag initiëren, op voorwaarde dat het systeem vooraf duidelijk communiceert wat het van plan is (tekst, signalen, enz.) en dat de bestuurder, die altijd verantwoordelijk blijft, te allen tijde kan ingrijpen. Nieuw is dat EOR (Eyes Off Request) en HOR (Hands On Request) samenwerken om te controleren of de bestuurder de aandacht bij de weg houdt. HOR kan elke 5 seconden worden geactiveerd en dit kan worden verlengd tot 10 seconden als het Eye-tracking systeem detecteert dat de bestuurder oplet!
 
Ik hoop dat Tesla snel kan aantonen dat hun systeem voldoet aan de gestelde eisen en dat we eindelijk kunnen overstappen naar de FSD 12-software. Het huidige Autopilot/EAP/FSD werkt grotendeels met verouderde software en is totaal niet te vergelijken met wat we in de VS zien!